กะเพรา
ชื่ออื่นๆ กระเพราแดง
กระเพราขาว (ภาคกลาง)
กระเพราดำ
กระเพราขน กอมก้อ
ก่ำก้อขาว
ก่ำก้อดำ กอมก้อขาว
กอมก้อดำ (เชียงใหม่-ภาคเหนือ)
ห่อตูปลา
ห่อกวอซู (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Ocimum
sanctum Linn.
วงศ์ Labiatae
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
กะเพรา เป็นพันธุ์ไม้พุ่มขนาดเล็ก มีความสูง ประมาณ 1 ถึง 4 ฟุต
เนื้อไม้แข็ง มีขน เมื่อหักต้นหรือขยี้ใบดมจะมีกลิ่นหอม ใบสีเขียวเรียกว่า
กะเพราขาว ใบสีแดงเรียกว่า กะเพราแดง ใบมีขน โดยเฉพาะส่วนยอดจะมีมากกว่าส่วนอื่นๆ
กิ่งก้านเป็นสี่เหลี่ยม ส่วนปลายของกิ่ง ก้าน และลำต้นจะอ่อน ดอกออกเป็นช่อ
ตั้งขึ้นไปเป็นชั้นๆ คล้ายฉัตร กลีบดอกกะเพราขาว มีสีขาว
แต่ถ้าเป็นกะเพราแดงมีสีชมพูอมม่วง เมล็ดเมื่อแก่หรือแห้งจะเป็นสีดำ
อยู่ข้างในซึ่งถูกหุ้มด้วยกลีบเลี้ยง
กะเพรามี 3 พันธุ์ คือ กะเพราแดง กะเพราขาว และกะเพราลูกผสมระหว่าง
กะเพราแดงและกะเพราขาว ลักษณะโดยทั่วไปคล้ายโหระพา
ต่างกันที่กลิ่นและกิ่งก้านซึ่งมีขนปกคลุมมากกว่า ใบกะเพราขาวมีสีเขียวอ่อน
ส่วนใบกะเพราแดงสีเขียวแกมม่วงแดง ดอกย่อยสีชมพูแกมม่วง ดอกกะเพราแดงสีเข้มกว่ากะเพราขาว
ส่วนที่ใช้และวิธีการใช้
ส่วนที่นำมารักษาอาการท้องอืด คือใบ ในใบสดมีน้ำมันหอมระเหยอยู่
ซึ่งประกอบด้วย linalool และ methyl chavicol ใช้เป็นยาขับลม
แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ปวดท้อง บำรุงธาตุ ขับผายลม การนำมาใช้เพื่อแก้จุกเสียดในท้องจะใช้ใบสดหรือยอดอ่อน
สัก 1 กำมือ มาต้มกับน้ำให้เดือด แล้วกรองเอาน้ำดื่ม
แต่ถ้าใช้กับเด็กทารกให้นำเอามาตำให้ละเอียดคั้นเอาน้ำมาผสมกับน้ำยามหาหิงคุ์
แล้วใช้ทาบริเวณรอบๆ สะดือและทาที่ฝ่าเท้า แก้อาการปวดท้องของเด็กได้
นอกจากนั้นน้ำคั้นจากใบยังใช้ขับเสมหะ ขับเหงื่อ หรือใช้ทาภายนอกแก้โรคผิวหนัง
กลาก เกลื้อนได้ ใบสดยังนำมาผัดหรือนำมาแกงเป็นอาหารได้อีกด้วย
สำหรับใบแห้งใช้ชงกินกับน้ำแก้ท้องขึ้น น้ำมันที่ได้จากใบกะเพรานั้น
สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคบางชนิดช่วยฆ่าเชื้อจุลินทรีย์บางอย่าง
และมีฤทธิ์ไล่ยุงได้ ซึ่งจะมีฤทธิ์นานถึง 2 ชั่วโมง
สรรพคุณ
ตำรายาไทยใช้ใบหรือทั้งต้นเป็นยาขับลม แก้ปวดท้อง ท้องเสีย
และคลื่นไส้อาเจียน นิยมใช้กะเพราแดงมากกว่ากะเพราขาว โดยใช้ยอดสด 1 กำมือ
ต้มกับน้ำพอเดือด ดื่มเฉพาะส่วนน้ำ พบว่าฤทธิ์ขับลมได้ดีซึ่งเกิดจากน้ำมันหอมระเหยที่เป็นส่วนประกอบในใบ
การทดลองในสัตว์ทดลองแสดงว่าให้เห็นว่าน้ำสกัดทั้งต้นมีฤทธิ์ลดการบีบตัวของลำไส้
สารสกัดแอลกอฮอล์สามารถรักษาแผลในกระเพาะอาหาร สาร eugenol ในใบมีฤทธิ์ขับน้ำดี
ช่วยย่อยไขมันและลดอาการจุกเสียด
ขอบคุณ ข้อมูลดีๆจาก หนังสือเภสัชโภชนา กินผักให้เป็นยา สมุนไพรสามัญประจำบ้าน
http://www.youtube.com/watch?v=Fbm7NycYphY
ขอบคุณ ข้อมูลดีๆจาก หนังสือเภสัชโภชนา กินผักให้เป็นยา สมุนไพรสามัญประจำบ้าน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น